z ostatniej chwili
Kasa urzędu czynna: Wtorek: 8:00-12:00 Środa: 13:00-15:00 Czwartek: 8:00-12:00 Wpłaty dokonać można w każdej placówce BS Mszana Dolna – bez prowizji
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej Rozumiem
Powiększ: A A A
A A A A A
WYBORY DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO 2024Wybory samorządowe 2024Pomoc dla uchodzcowkontoCyberbezpiecznyBiuletyn informacji publicznejtransmisjadostępnośćOtwórz się na pomocProfilaktyka jodowaStrategia terytorialnawyposazeniekoronawirusstudiumrodoJak zatwić sprawęSprawdź kto i gdzie odśnieżaOgłoszenia WójtawyboryProgram Czyste PowietrzeDziedzictwoCała naprzód IIPlan zagospodarowania przestrzennego - interaktywna mapaProfil zaufanyinterpelacjeostrzezenia meteocyfrowa gminaremont kwateryJustyna Kowalczykgmina w obiektywie.htmlGaleria zdjęćznpOdkryj Beskid WyspowyObrona cywilnae-urzadkanalizacjadeklaracjaDostępnośc aplikacjiinformacje-do-banerow/datacje-z-budzetu-panstwasdsUrząd statystycznyBudowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Raba Niżna - etap IIIjakości powietrzaEkointerwencja

Orkan Władysław - Franciszek Ksawery Smreczyński


Urodził się 27 lipca 1875 roku w Koninkach koło Poręby Wielkiej na tzw. Starmachowskim Groniu, w kurnej chacie pod wzgórzem, które nazywa się "Pustka”. Pochodził z ubogiej rodziny; jego rodzice mieli kilka morgów gruntu i drewnianą chatkę. Miał dwoje rodzeństwa: starszego brata, Stanisława i młodszą siostrę, Mariannę. Życie w warunkach górskich było bardzo ciężkie, toteż wykształcenie zdobył dzięki wielkiej ambicji i wysiłkowi matki. Nauki pobierał najpierw w Szkole Ludowej w Porębie Wielkiej, potem w szkole OO. Cystersów w Szczyrzycu, a następnie w gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Był bardzo związany ze swoją wsią rodzinną; gospodarował na ojcowiźnie i tam pisał. Często przebywając w swoich rodzinnych stronach posługiwał się gwarą zagórzańska, którą znał doskonale. Języka literackiego nauczył się dopiero w szkołach. Dlatego gwarę, którą wprowadzał do swoich utworów literackich jest autentyczna i oddaje charakter tamtych czasów.

Jego pierwsze utwory literackie opublikowane zostały w 1898 roku. Było to opowiadanie „Pogrzeb” i dwie nowele. W 1900 ukazało się „Nad Urwiskiem” oraz jego tomiki poetyckie. Najaktywniejszym okresem twórczości Orkana były lata 1900 – 1903. Wtedy ukazała się powieść „Komornicy” i „W Roztokach”, a także dramaty: „Ofiara”, „Wina i Kara” oraz „Franciszek Rakoczy”. W większości swoich tekstów przewijał się związek autora z problematyką przyrody Gorców oraz życiem codziennym ludu zagórzańskiego.
W 1914 roku Orkan został żołnierzem IV pułku Legionów; walczył do roku 1918. Wtedy przeszedł w stan spoczynku. Należy zaznaczyć, że doszedł do rangi kapitana. Po szczęśliwym powrocie z wojska w 1918 roku jego matka ufundowała kapliczkę, która po dzień dzisiejszy stoi koło rodzinnego domu Orkana na Starmachowskim Groniu.

Władysław Orkan zmarł na zawał serca  w 1930 roku w  Krakowie. Pochowany został na starym cmentarzu dla zasłużonych na "Pęksowym Brzysku" w Zakopanem.
Władysław Orkan, jako symbol Ziemi Zagórzańskiej i Gorców, stał się niedługo po swojej śmierci patronem wielu działań i inicjatyw zmierzających do podkreślenia tożsamości tego regionu. W 1934 roku w Nowym Targu odsłonięto jego pomnik. Przed wojną jego imię nadano Ośrodkowi Kultury w Mszanie Dolnej. Staraniem prof. Władysława Szafera na północnych stokach Turbacza utworzono rezerwat przyrody imienia Orkana. Patronuje również muzeum regionalnemu w Rabce, Schronisku PTTK na Turbaczu i wielu szkołom i ulicom w naszym regionie.

Bibliografia: Encyklopedia PWN, Strona WWW wanczyk_d.w.interia.pl

 


Źródło fot. www.zakopane.eu