Ochrona dzieci przed krzywdzeniem: pilna potrzeba systemowych działań i szkolenia kadr zaangażowanych w przeciwdziałanie przemocy
Dzieci w cieniu przemocy –skala przemocy
Dzieci w Polsce nadal w zbyt dużym stopniu doświadczają przemocy, zaniedbania i krzywdzenia, zarówno w domach rodzinnych, jak i instytucjach. Dane Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS) nie pozostawiają złudzeń: aż 79% dzieci przynajmniej raz w życiu zetknęło się z jakąś formą przemocy. Szczególnie niepokojące są statystyki dotyczące przemocy, której źródłem są bliscy dorośli (32%). Co gorsza, system reaguje często zbyt późno, a osoby zawodowo odpowiedzialne za ochronę dzieci nie mają odpowiedniego przygotowania.
Krzywdzenie w rodzinie i instytucjach – przemoc, której nie widać
Przemoc fizyczna, psychiczna, wykorzystywanie seksualne, zaniedbanie emocjonalne i materialne – to tylko niektóre formy krzywdzenia dzieci, które często mają miejsce w domach rodzinnych. Według danych FDDS aż 33% dzieci doświadczyło przemocy fizycznej ze strony dorosłych.
Niestety, również instytucje, które mają chronić dzieci – szkoły, ośrodki pomocy społecznej, placówki opiekuńcze – nie zawsze spełniają tę funkcję.
Konsekwencje przemocy – rany, które zostają na długo
Krzywdzenie dzieci nie kończy się wraz z ustaniem przemocy. Zostawia ono głębokie ślady w psychice: obniżone poczucie własnej wartości, lęk, depresja, samookaleczenia, a w skrajnych przypadkach – próby samobójcze. W 2021 roku w Polsce odnotowano prawie 1500 prób samobójczych wśród osób poniżej 19 roku życia, z czego 127 zakończyło się śmiercią. Dzieci, które doświadczyły przemocy, mają także większe trudności w nauce, relacjach i dorosłym życiu.
System zawodzi – czas na realną ochronę
Jednym z głównych problemów w systemie ochrony dzieci jest brak skutecznego reagowania na wczesne sygnały. Liczba zakładanych formularzy Niebieska Karta – narzędzia do monitorowania przemocy domowej – spadła w ostatnich latach, mimo że skala krzywdzenia nie maleje. Służby reagują najczęściej dopiero wtedy, gdy dziecku grozi bezpośrednie niebezpieczeństwo, co oznacza, że pomoc przychodzi za późno.
Dodatkowo, wciąż zbyt mało pracowników ochrony zdrowia, oświaty, wymiaru sprawiedliwości i pomocy społecznej posiada odpowiednie przygotowanie do rozpoznawania i reagowania na krzywdzenie dzieci.
Szkolenia i poszerzanie wiedzy w zakresie przemocy
Krzywdzenie dzieci to nie jest problem prywatny – to problem społeczny i systemowy. Każde dziecko ma prawo do bezpieczeństwa, szacunku i ochrony. W odpowiedzi na ten dramatyczny stan rzeczy samorząd Gminy Mszana Dolna, Gminy Niedźwiedź i Miasta Mszana Dolna oraz Stowarzyszenie Kierunek Przyszłość chcą zaangażować się w intensywne działania mające na celu poprawę ochrony dzieci. Już w krótce odbędzie się miejmy nadzieję cykliczna konferencja pn. „reagujeMY dla DZIECI” podczas, której różni specjaliści zaangażowani w pomoc dzieciom w systemie przeciwdziałania przemocy będą mogli poszerzyć swoją wiedzę, zainspirować się sprawdzonymi rozwiązaniami i budować wspólny front na rzecz dobra najmłodszych.
Anna Kyjanica
Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego w Gminie Mszana Dolna